10 واقعیت خواندنی درباره گرده ها

خیلی از افراد گرده ها را غبار زرد رنگ چسبنده ای تصور می کنند که در بهار و تابستان بر روی همه چیز می نشیند. گرده عامل باروری و لقاح گیاهان و عاملی ضروری برای بقای بسیاری از گونه های گیاهی است. گرده مسئول شکل گیری دانه و میوه و البته عامل ایجاد علایم آلرژی زای مزاحم است. در این جا 10 واقعیت درباره گرده ها بیان می شود که ممکن است حیرت زده تان کند.

 

1- گرده ها رنگ های زیادی دارند.

با این که ما گرده را به رنگ زرد می شناسیم ولی گرده ها رنگ های زنده زیادی دارند که از جمله این رنگ ها قرمز، بنفش، سفید و قهوه ای است. از آن جایی که حشرات گرده افشان مانند زنبور عسل نمی توانند رنگ قرمز را ببینند، گیاهان گرده های زرد رنگ (و یا گاهی اوقات آبی رنگ) تولید می کنند تا این زنبورها را جذب خود کنند. به همین دلیل است که بسیاری از گیاهان دارای گرده زرد رنگ اند، اما چند استثنا هم وجود دارد. به عنوان مثال، پرندگان و پروانه ها جذب رنگ های قرمز می شوند، بنابراین برخی از گیاهان گرده قرمز رنگ تولید می کنند تا گرده افشان ها را جذب خود کنند.

2- برخی از آلرژی ها بر اثر حساسیت به گرده ایجاد می شوند.

گرده، آلرژی زا و مسئول ایجاد برخی از واکنش های آلرژیک است. معمولاً دانه های گرده میکروسکوپی ای که حامل نوعی پروتئین خاص اند واکنش های آلرژیک ایجاد می کنند. هر چند که این نوع از گرده ها برای انسان بی ضرر اند ولی برخی از افراد واکنش حساسیت شدید به این نوع از گرده نشان می دهند. نوعی از سلول های سیستم ایمنی که سلول های B نامیده می شوند، آنتی بادی هایی را در واکنش به گرده تولید می کنند. این تولید بیش از حد آنتی بادی ها به فعال شدن سلول های سفید دیگر خون مانند بازوفیل (basophils) و ماست سل (mast cells) منجر می شود. این سلول ها هیستامین تولید می کنند که رگ های خونی را گشاد می کند که نتیجه اش ایجاد علائم آلرژی از جمله گرفتگی بینی و تورم اطراف چشم است.

3- همه انواع گرده ها آلرژی ایجاد نمی کنند.

از آن جایی که گیاهان گلدار گرده بسیار زیادی تولید می کنند، به نظر می رسد که بیشتر احتمال دارد که باعث واکنش های آلرژیک شوند اما درواقع به دلیل این که بیشتر گیاهانی که گل دارند گرده را از طریق حشرات انتقال می دهند نه از طریق باد، معمولاً عامل ایجاد واکنش های آلرژیک نیستند. گیاهانی مانند نوعی ابروسیا، بلوط، نارون، افرا، و علف ها که گرده ها را از طریق انتشار آنها در هوا انتقال می دهند، اغلب مسئول تحریک واکنش های آلرژیک اند.

4- گیاهان از ترفندهایی استفاده می کنند تا گرده ها را پخش کنند.

گیاهان اغلب ترفندهایی به کار می بندند تا گرده افشان ها را گول بزنند به گونه ای که آنها به جمع آوری گرده بپردازند. گل هایی که از رنگ های سفید یا رنگ های روشن دیگر برخوردارند در تاریکی توسط حشراتی که شبانه کار می کنند مثل شب پره ها آسان تر دیده می شوند. گیاهانی که پایین تر و به زمین نزدیک تر اند حشرات کوچکی مثل مورچه ها یا سوسک ها را جذب می کنند که نمی توانند پرواز کنند. برخی از گیاهان نیز با تولید بوی یک ماده فاسد شده مگس ها را جذب می کنند. گیاهان دیگر گل هایی دارند که شبیه ماده های گونه های خاصی از حشرات هستند تا نرها را فریب دهند. هنگامی که حشره نر تلاش می کند تا با حشره ماده کاذب جفت گیری کند درواقع کار گرده افشانی گیاه را انجام می دهد.

5- گرده افشان های گیاه می توانند بزرگ و یا کوچک باشند.

هنگامی که به گرده افشان ها فکر می کنیم معمولاً زنبورهای عسل را تصور می کنیم. این در حالی است که شماری از حشرات مانند پروانه ها، مورچه ها، سوسک ها، مگس ها و جانورانی مانند مرغ مگس ها و خفاش ها نیز گرده ها را منتقل می کنند. یکی از بزرگ ترین گرده افشان های طبیعی میمون لمور طوقی سیاه و سفید از ماداگاسکار است. این جانور از پوزه بلندش برای رسیدن به شهد گل ها استفاده می کند و با انتقال گرده ها باعث می شود آنها از گیاهی به گیاه دیگر برسند.

6- گرده ها حاوی سلول های جنسی نر گیاهان اند.

گرده، تولید کننده اسپرم نر گامتوفیت (گیاه دارای عضو جنسی تناوبی یا نر و ماده) یک گیاه است. یک دانه گرده هم حاوی سلول های غیر تولید مثلی است که به عنوان سلول های رویشی شناخته می شوند و هم حاوی سلول تولید مثلی یا مولد است. در گیاهان گلدار، گرده در بساک پرچم گل تولید می شود. در مخروطیان، گرده در مخروط گرده تولید می شود.

7- دانه های گرده باید یک تونل ایجاد کنند تا گرده افشانی رخ دهد.

برای این که گرده افشانی رخ دهد، دانه گرده باید در بخش ماده (برچه) همان گیاه یا گیاه دیگری از همان گونه شروع به رشد کند. در گیاهان گلدار، بخش کلاله برچه، گرده را جمع آوری می کند. سلول های رویشی در داخل دانه گرده، یک لوله گرده ایجاد می کنند تا از کلاله به پایین از میان مسافت طولانی برچه به تخمدان تونل بزنند. بخش سلول مولد دو سلول اسپرم تولید می کند که از لوله گرده به سمت پایین به داخل تخمک حرکت می کنند. این سفر کوتاه معمولاً دو روز طول می کشد اما برخی از سلول های اسپرم ممکن است ماه ها طول بکشد تا به تخمدان برسند.

8- گرده هم برای خود گرده افشانی و هم گرده افشانی متقاطع مورد نیاز است.

در گل هایی که هم پرچم (بخش های نر) و هم برچه (بخش های ماده) دارند، می تواند هم خود گرده افشانی و هم گرده افشانی متقاطع رخ دهد. در خود گرده افشانی، سلول های اسپرم با تخمک بخش ماده همان گیاه ترکیب می شوند. در گرده افشانی متقاطع، گرده از بخش نر یک گیاه به بخش ماده گیاهی دیگر که از نظر ژنتیکی مشابه است منتقل می شود. این امر به ایجاد گونه های جدید گیاهان و افزایش سازگاری گیاهان کمک می کند.

9- برخی از گیاهان از سموم برای جلوگیری از خود گرده افشانی استفاده می کنند.

بعضی از گیاهان گلدار دارای سیستم خود تشخیص مولکولی هستند که با نپذیرفتن گرده تولید شده توسط همان گیاه به ممانعت از خود لقاحی کمک می کند. هنگامی که گرده به عنوان «خودی» شناخته می شود، جلوی رشد و جوانه زنی آن سد می شود. در بعضی از گیاهان، اگر گرده و مادگی (بخش تولید مثلی ماده یا برچه) بیش از حد ارتباط نزدیک داشته باشند، سمی به نام سم S- RNase  لوله گرده را سمی می کند و در نتیجه جلوی تولید مثل گرفته می شود.

10- گرده به هاگ های پودری اطلاق می شود.

گرده اصطلاحی مربوط به علم گیاه شناسی است که مدتها قبل و در سال1760  به وسیله کارل لینه، مخترع سیستم طبقه بندی نام گذاری دو بخشی مورد استفاده قرار گرفت. نام گرده انتخاب شده است تا برای دانه های نرم و پودری و زرد رنگ یا هاگ ها مورد استفاده قرار گ

درباره این مطلب نظر دهید !