آونگ فوکو

اولین فردی که توانست به صورت علمی گردش وضعی زمین را اثبات کند،فیزیکدان فرانسوی قرن نوزدهم ژان برناردلئون فوکو بود که درسال 1851 ازامکانات موجود آن استفاده کرد واین پدیده را به اثبات رساند. و برای اجرای این برنامه ازسقف گنبدپانتئون«pantheon»درپاریس وزنه ای معادل 28 کیلوگرم رابه طناب نازکی به ارتفاع 67 متر آویزان کرد.

فوکو فيزيکدان فرانسوي مي‌خواست اين مطلب را نشان دهد که کره زمين بر گرد خود مي‌چرخد (حرکت وضعي زمين). در سال 1851 ، هنگام يک آزمايش که بعدها شهرت بسيار پيدا کرد، يک آونگ را که فقط عبارت از جسم سنگيني بود که به انتهاي يک طناب بسته شده بود، از سقف کليساي معروف پانتيون پاريس آويزان کرد. آونگ به محض آويزان شدن رفتاري بسيار جالب داشت به اين ترتيب که آن بخش از هوا که در رفت و آمدهاي پاندول (سطح ارتعاش) جارو مي‌شد، با سپري شدن تدريجي زمان در اطراف محور عمودي آونگ به چرخيدن مي‌افتاد.

آونگ فوکو داراي گلوله‌اي است که از ريسماني آويزان شده و طوري قرار داده شده است که بتواند آزادانه در هر صفحه قائمي نوسان کند. آونگ در صفحه مشخصي شروع به نوسان مي‌کند و مشاهده مي‌شود که پس از چندين ساعت صفحه نوسان به تدريج حول محور قائم حرکت تقديمي انجام مي‌دهد. گلوله بايد بسيار وزين و ريسمان بسيار طويل و نقطه آويز تقريبا بدون ‌اصطکاک باشد تا آونگ بتواند آزادانه به مدت طولاني به نوسان خود ادامه بدهد.

طرز عمل
آونگ را به نوسان در‌آوريد.
بر روي زمين با رسم خطي مسير گلوله آونگ را مشخص کنيد.
يک ساعت بعد نگاه کنيد. اين خط به اندازه 15 درجه در خلاف جهت حرکت عقربه‌هاي ساعت نسبت به صفحه‌اي که آونگ در آن نوسان مي‌کند چرخيده است.
مشاهده مي‌کنيد که در يک روز نجومي ، اين خط يک دور کامل را در خلاف جهت حرکت عقربه‌هاي ساعت پيموده است.