چربی ترانس

چربی‌های ترانس (trans fats) هنگام افزودن هیدروژن به روغن‌های مایع گیاهی (عمل هیدروژنه کردن)، برای بالابردن نقطه ذوب آنها (جامد کردن) جهت افزایش طول عمر و پایداری شان به وجود می‌آیند.

چربی‌های ترانس در روغن‌های شیرینی‌پزی، روغن نباتی جامد، مارگارین‌ها ، شیرینی‌‌جات، غذاهای حاضری، غذاهای سرخ شده مثل پیراشکی و سیب‌زمینی‌ سرخ‌کرده ، و سایر غذاهایی که با روغن‌های هیدروژنه ‌، پخته یا سرخ شده‌اند، یافت می‌شوند.

اغلب چربی‌های ترانس به صورت مصنوعی و هنگامی که تولیدکنندگان، روغن‌های مایع را به روغن‌های جامد مانند روغن شیرینی‌پزی یا مارگارین تبدیل می‌کنند، تشکیل می‌شوند.

مقدار کمی چربی ترانس به طور طبیعی و عمدتا در غذاهای با منبع حیوانی یافت می‌شود.

در ابتدا تصور می‌شد که چربی‌های ترانس، جایگزین سالمی برای چربی‌های حیوانی باشند، زیرا از چربی‌های اشباع‌نشده و عمدتا از روغن‌های گیاهی به دست می‌‌آیند. اما دانشمندان بعدها دریافتند که این چربی‌ها نه تنها سالم نیستند، بلکه هم کلسترول بد (LDL) را بالا می‌برند و هم کلسترول خوب (HDL) را پایین می‌‌آورند، و به این ترتیب خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی را افزایش می‌دهند.

چربی‌های ترانس غیر از تاثیر بر روی کلسترول خون، به علل دیگری برای قلب مضرند.

این چربی ها میزان تری‌گلیسرید‌ها (چربی دیگر موجود در خون) را بالا می‌برند. میزان بالای تری‌گلیسرید نیز در سخت شدن دیواره شریان‌ها ( تصلب‌ شرایین) که زمینه بیماری قلبی را فراهم می‌کند، موثر است.

چربی‌های ترانس، میزان لیپوپروتئین a (نوعی کلسترول LDL ) را در خون افزایش می‌دهند که احتمالا به طور مستقل خطر بیماری قلبی را بالا می‌برد.

چربی‌های ترانس همچنین باعث ایجاد التهاب در دیواره عروق می‌شوند و از این راه نیز در ایجاد پلاک‌های چربی و انسداد رگ‌های خونی قلب نقش دارند.

بنابراین برای حفظ سلامت قلب، باید میزان مصرف چربی‌های ترانس را به حداقل برسانید.

اگر روی برچسب غذایی، کلمه روغن هیدروژنه‌شده یا روغن شیرینی‌‌پزی ذکر شده بود، باید دانست که آن غذا حاوی چربی ترانس است.

یا چربی های ترانس برای شما مُضر هستند؟
* چربی های ترانس با افزایش کلسترول بد خون که می تواند منجر به شرایطی چون حملات و سکته های قلبی شود، در ارتباط است.

* یک مطالعه نشان داده است که چربی های ترانس همچنین می توانند ریسک مشکلات باروری را افزایش دهند. محققان دانشگاه هاروارد بوستون می گویند مصرف فقط 4 گرم چربی ترانس در هر روز می تواند موجب نازایی در زنان شود.

* مطالعه ی دیگری که در مجله ی آمریکایی “اپیدمیولوژی” منتشر شده است، نشان می دهد که مصرف زیاد چربی های ترانس می تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.

* چاقی، دیابت و آلزایمر از دیگر مشکلات ناشی از مصرف چربی های ترانس هستند.
از چربی های ترانس دوری کنید

همان طور که در بالا ذکر شد، هیدورژناسیون موجب تولید اسیدهای چرب ترانس می شود. پس بر روی برچسب های غذایی به این کلمه خوب دقت کنید.

اگر می خواهید از چربی های ترانس دوری کنید باید:

1- از محصولاتی که بر روی برچسب غذایی آن ها نوشته شده است، “هیدورژنه” یا “اندکی هیدورژنه” یا “روغن تردکننده ی شیرینی (shortening)” پرهیز کنید.

2- مقدار زیادی از میوه ها و سبزیجات مختلف را وارد رژیم غذایی تان کنید.

3- از لبنیات کم چرب یا بدون چربی استفاده کنید.

4- از فست فودها و همچنین از محصولاتی که با مارگارین آماده شده اند مانند دونات ها، کلوچه ها و بیسکویت ها پرهیز کنید.

5- از قسمت های کم چرب گوشت های قرمز و سفید استفاده کنید و آن ها را بدون پوست و بدون اضافه کردن روغن های ترانس بپزید.

6- از روغن های مایع گیاهی مخصوص سرخ کردنی، برای سرخ کردن، استفاده نمایید.

7- از رستوران ها در رابطه با نوع روغن مصرفی شان سوال نمایید.

مریم مرادیان نیری