مخلوط و انواع آن

بيش تر مواد در طبيعت به صورت مخلوط هستند. چون خالص ترين مواد نيز همواره مقادير بسيار ناچيزي از برخي مواد ديگر را به همراه دارند كه به اين مواد همراه، ناخالصي مي گويند. خون ، شير، خاك ، هوا ، مه ، نفت خام ، شيشه ، زغال سنگ ، مركب (جوهر)، سركه ، فولاد،  چدن، برنج ، آب رودخانه ، آب گل آلود ، موزاييك ، چوب ، نوشابه ، كاغذ ، شربت ، دود ، آب لوله كشي ، طلاي زينتي، آب هويج و … مواردي از مخلوط ها مي باشند.

خون مواد غذايي و اكسيژن را با خود به سلول حمل مي كند و مواد زايد را از سلول ها دفع مي نمايد.

نفت خام مخلوطي از هيدروكربن ها است ، شيشه مخلوطي از ماسه ، آهك و كربنات سديم است.

مه مخلوط ذرات ريز آب در هوا است ، هوا مخلوطي از گازهاي اكسيژن ، نيتروژن ، كربن دي اكسيد، بخار آب  و… مي باشد.

انواع مخلوط ها:   مخلوط ها دو نوع هستند:

1- مخلوط هاي معلق (نا همگن)

2- مخلوط هاي يكنواخت (محلول يا همگن )

۱-مخلوط هاي معلق ( ناهمگن): به مخلوطي مي گويندكه اجزاي سازنده ي آن به طور يكنواخت در همه جا پخش نشده اند و در بيش تر موارد نيز مي توان همه يا شماري از اجزاي مخلوط را به آساني تشخيص داد. پس دو ويژگي مخلوط هاي معلق عبارت اند از:

  الف) قابل تشخيص بودن اجزا                                    ب) پخش غير يكنواخت هر جزء

مخلوط معلق (ناهمگن) نوعي از مخلوط مواد است كه در آن ماده اي بدون آن كه درماده ي ديگر حل شده باشددرآن معلق است در مخلوط هاي مايع در مايع با گذشت زمان يكي از مايعات رونشين مي شود. ( مانند مخلوط معلق روغن و آب ) و درمخلوط هاي جامد در مايع ماده جامد ته نشين مي شود.( مانند مخلوط معلق نشاسته در آب )

مخلوط هاي معلق( ناهمگن ) داراي انواعي هستند:

الف- مخلوط معلق جامد در مايع مانند نشاسته درآب- گچ در آب –  آهك در آب – آب گل آلود

ب- مخلوط معلق مايع در مايع مانند روغن در آب- مخلوط روغن زيتون و آب –  مخلوط نفت و آب –  مخلوط چربي در شير.

ج- مخلوط معلق جامد در گاز مانند دود در هوا و يا گردو غبار در هوا.

مخلوط هاي معلق جامد در مايع و جامد در گاز پس از مدتي ته نشين مي گردند. در صورتي كه مخلوط هاي معلق مايع در مايع رونشين مي شوند. ( مانند خامه كه چربي شير است.)

د- مخلوط معلق جامد در جامد مانند مخلوط شكر و نمك ماسه و شن براده آهن در نمك قند و شكر

۲- مخلوط هاي يكنواخت ( محلول يا همگن ) : نوعي ديگر از مخلوط هستند كه در آن ها اجزاي سازنده به طوز يكنواخت درهمه جا پخش شده اند و نمي توان اجزاي محلول را به آساني از يك ديگر تشخيص داد. به مخلوط هاي همگن محلول هم مي گويند. محلول مانند هر مخلوط ديگري حداقل از دو جز تشكيل مي شود. حلال و حل شونده. حلال است كه حل شونده را در خود حل مي كند.

هر محلولي مخلوط است ولي هر مخلوطي محلول نيست. پس محلول نوع خاصي از مخلوط است كه ته نشين يا رونشين نمي شود و ماده حل شده به طوريكنواخت در حلال پراكنده شده و به همراه حلال از صافي عبور مي كند محلول ها زلال و شفاف اند و نور را به خوبي عبور مي دهندو مسير عبور نور در آن مشخص نيست و  با مشاهده كردن به مخلوط بودن آن نمي توان پي برد.

انواع محلول ها عبارت اند از:

الف) محلول جامد در جامد: محلول هاي جامد در جامد را آلياژ مي نامند. فولاد از مهمترين انواع آلياژ ها است كه مخلوط آهن و كربن مي باشد. از محلول هاي جامد در جامد طلاي زينتي ( طلا  نقره  مس ) چدن  برنج و … را مي توان نام برد. چدن نيز آلياژي از آهن و كربن است. اما درصد كربن آن از فولاد بيشتر است و سيم لحيم آلياژي است كه ۵۰ درصد آن قلع و ۵۰ درصد آن سرب مي باشد.

ب) محلول جامد در مايع:براي محلول جامد در مايع مثال ها فراوان است . نمك در آب،  شكر درآب، قير در نفت، ماده حلال در محلول هاي جامد در مايع، حتما آب نيست مانند: قير در نفت.

پ) محلول مايع در مايع: محلول الكل و آب ( الكل طبي، الكل صنعتي ) سركه ( محلولي از اسيد استيك در آب ) و گلاب  از انواع محلول هاي مايع در مايع مي باشند.

ت) محلول گاز در مايع:نوشابه يك محلول گاز در مايع است. علت گاز دار بودن و مزه تندو تيز نوشابه اين است كه در نوشابه ُ مقداري گاز كربن دي اكسيد حل شده است.اكسيژن در آب حل مي شود و جانداران آب زي از اكسيژن محلول درآب براي تنفس استفاده مي كنند.

ث)محلول گاز در گاز: هوا محلولي است كه حلال آن نيتروژن و ماده حل شونده آن اكسیژن است. گاز شهري محلولي از متان و چند گاز سوختني ديگر است و هم چنين گازي كه در كپسول هاي غواصان وجود دارد محلولي از گازهاي هليوم و اكسيژن است.