رصدخانه هاي مهم جهان

بزرگترين و مهمترين رصدخانه هاي اروپا و جهان در اين قسمت به منظور اطلاع رساني به علاقمندان محترم نجوم قرار داده شده كه مشاهده مي نماييد

رصدخانه پولکوفو روسيه. يکي از معروفترين و قديمي ترين رصد خانه هاي دنيا است و در گذشته، اغلب آن را «پايتخت ستاره شناسي دنيا» مي ناميدند. هنگامي که در سال 1839 م. رصدخانه پولکوفو گسترش يافت، ابزار آن عبارت بودند از يک تلسکوپ شکستي مجهز به دهانه 38 سانتي متري که فرانهوفر نور شناس نامي، عدسي هاي آن را تراشيد. بعدا يک تلسکوپ 76 سانتي متري با فاصله کانوني 14 متر به رصدخانه افزوده شد. در سال 1294 / 1915م. يک تلسکوپ بازتابي يک متري و يک تلسکوپ شکستي 82 سانتي متري براي رصدخانه سفارش داده شد.

جنگ جهاني دوم کار را در رصدخانه پولکوفو متوقف کرد و به تخريب کامل آن انجاميد.

اين رصدخانه در مدت محاصره لنينگراد در خط مقدم واقع شده بود. عدسي هاي گران بها و بسياري از ابزارها به لنينگراد منتقل شد. هر چند که ابزار زيادي منهدم شد، اما عدسي 76 سانتي متري تلسکوپ شکستي سالم باقي ماند. در 11 مارس 1324 / 1945م. دولت اتحاد شوروي – روسيه – تصميم به بازسازي رصد خانه گرفت. طولي نکشيد که رصدخانه پولکوفو، بار ديگر در زمره يکي از رصدخانه هاي عمده شوروي – روسيه – در آمد و در حال حاضر بزرگترين تلسکوپ دنيا يعني تلسکوپ آيينه اي 6 متري زلنچوکسکايا در آن وجود دارد و مورد استفاده محققين مي باشد.

رصدخانه پالومار. کوه پالومار به ارتفاع 1706 متر از قبل به عنوان مکاني مناسب براي برپايي چيزي که بعدا به رصدخانه کوه ويلسون در آمريکا معروف شد، در نظر گرفته شد. اما، اين ايده در آن هنگام به سبب موانع راه سازي محل رصدخانه مسکوت مانده بود. اين کوه براي محل نصب تلسکوپ عظيم جديد انتخاب شد، زيرا هم به دليل فاصله اي که تا شهر مرکزي مهم لس آنجلس داشت و هم با يک رشته تپه از آن جا جدا مي شد، حتي امروز نيز آسمان شب هاي آن هنوز نسبتا تاريک است. اين رصدخانه شامل يک تلسکوپ انعکاسي است که قطر آينه آن پنج متر است. ضخامت سطح آينه در قسمت جلو فقط 10 سانتي متر است، حال آن که ضخامت کلي آن در قسمت ميله ها 60 سانتي متر است. لوله اصلي تلسکوپ هيل با 5/6 متر قطر و 18 متر طول، به ظاهر سنگين است. اندازه اين ابزار از آن جا آشکار مي شود که مرکز کانون کاسگرين آينه سوراخ بزرگي به قطر يک متر دارد. کل وزن قسمت قابل حرکت 530 تن است، اما ياتاقان هاي روغني و سيستم تعليق و توازن آن باعث مي شوند که تنها موتور هاي کم قدرت براي نشانه روي و رديابي تلسکوپ به کار روند. در اين رصدخانه، گنبد 1000 تني نيز که به طور خودکار، همراه تلسکوپ مي چرخد نيز اندازه چشمگيري دارد. از بلند ترين نقطه آن تا کف گنبد 30 متر فاصله دارد و بنابراين، با ارتفاع يک ساختمان دوازده طبقه برابري مي کند.

علاوه بر تلسکوپ بزرگ هيل، ابزار ديگري در کوه پالومار قرار دارد که به «اشميت بزرگ» معروف شده است. اشميت بزرگ، يک دوربين اشميت با دهانه باز 2/1 متر و آينه اي به قطر 8/1 متر است. با توجه به اين که دستگاه نوري تلسکوپ 5 متري، عمدتا براي بررسي اجرام منفرد طراحي شده است، «اشميت بزرگ» با ميدان ديدي معادل مساحت ظاهري 150ماه کامل امکان مي دهد که عکس هاي «جهان نما» براي مطالعه اجرام کيهاني به تعداد زياد گرفته شود.

رصد خانه کک : بزرگترین تلسکوپ دو قلو جهان بر فراز کوه موناکی ( Mauna Kea ) در جزیره هاوایی قرار دارد . رصدخانه کک سامانه ای اپتیکی با دو تلسکوپ مجزا می باشد که ابعاد آینه های هر کدام از این تلسکوپ ها 10 متر می باشد . سامانه اپتیکی این دو تلسکوپ در دو حالت مجزا و با هم می توانند برای تحقیقات فضایی مورد استفاده قرار گیرند و این موضوع را می توان اوج فناوری اپتیکی در جهان معاصر نام گذاشت .

هر کدام از آینه های تلسکوپ های کک از 36 قسمت 6 ضلعی ساخته شده اند و در کنار هم حالتی یک دست و مقعر شکل را به خود می گیرند . در تلسکوپ های کک سیستمی به نام اپتیک فعال بکار گرفته شده است که به واسطه آن می توان تا حد قابل توجهی کیفیت تصاویر دریافتی از تلسکوپ را بالا برد . این سیستم با استفاده از فناوری های نوین موجب می شود تا اختلال های جویی که باعث اختلال در کیفیت تصاویر می شوند حذف شده و تصاویری با شفافیت فوق العاده ای در اختیار دانشمندان قرار دهد .

اداره تلسکوپ کک به عهد انجمن پژوهش های نجومی ایالت کالیفرنیا می باشد که هیئت مدیره این انجمن از دانشگاه کالیفرنیا ( University of California ) و بنیاد تکنولوژی کالیفرنیا ( Caltech ) هستند . مخارجی که تا پایان این پروژه عظیم علمی هزینه شد مبلغی بالغ بر 140 میلیون دلار بود . در سال 1996 میلادی نیز سازمان فضایی آمریکا ( NASA ) در پروژه تلسکوپ های کک مشارکت خود را شروع کرد و تا به امروز فعالیت های خوبی بین تلسکوپ کک و سازمان فضایی آمریکا بوده است .

رصدخانه جميني : دو چشم بهتر از يک چشم است. بين دو تلسکوپ نوري و زيرقرمز رصدخانه جميني به اندازه يک اقيانوس فاصله است، اما اين دو با يکديگر مي توانند به همه پهنه آسمان دست يابند. جميني جنوبي در ارتفاع 2800 متري در رشته کوه هاي آند جنوبي و جميني شمالي در ارتفاعات آتشفشان خاموش مائوناکي قرار دارد. از آنجا که کوه مائوناکي در هاوايي جو بسيار مطلوبي دارد، جايگاه مجموعه يي بين المللي از تلسکوپ ها است که شب هنگام به کارش در آسمان ها مي پردازد. رصدخانه جميني از آن هفت کشور است. دانشمندان اين کشورها مي کوشند هميشه فناوري هاي تازه را در اين رصدخانه به کار گيرند. اين رصدخانه حتي به «اتاقک پاشش» مجهز است که ذرات نقره را به سطح آينه هاي جميني پرتاب مي کند تا – توانايي هاي اين تلسکوپ در ناحيه زيرقرمز افزايش يابد.

رصدخانه مونت ويلسون : از زماني که قطار قاطرها آينه 5/1 متري را به ارتفاع کوه ها مي بردند تا شب هايي که ادوين هابل سرگرم بازنويسي درک ما از کيهان بود، کوه مونت ويلسون نمايانگر تکامل رصدخانه هاي نوين و همچنين يکي از مهم ترين مکان هاي علمي تاريخ بود. زماني از تلسکوپ جرج الري هيل با ميدان ديد 5/1 متري براي بررسي و دسته بندي طيفي ستارگان استفاده مي شد که مباني اخترشناسي نوين را به وجود آورد، البته امروزه ديگر از اين تلسکوپ براي پژوهش استفاده نمي شود. صد سال پيش تلسکوپ 5/1 متري هيل بزرگ ترين تلسکوپ جهان بود، اما طي 10 سال مقام بزرگ ترين تلسکوپ جهان به تلسکوپي با ميدان ديد 5/2 متر رسيد که در همسايگي هيل ساخته شد. ادوين هابل با استفاده از تلسکوپ 5/2 متري هيل کشف کرد که لکه هاي «سحابي ها» در آسمان در حقيقت کهکشان هاي دوردست است، جهان در حال انبساط است و سرعت اين انبساط از پديده انفجار بزرگ ناشي مي شود. کوه مونت ويلسون مهم ترين رصدگاه جهان طي 40 سال بود تا آنکه آلودگي نوري لس آنجلس باعث شد اخترشناسان به جنوب روي بياورند.